Het is lekker warm zomerweer, dus er op uit! Naar de stad, een parkeerplek zoeken en het oude centrum in. Want daar is een winkel waar het hart sneller van gaat kloppen: tweedehands boeken. Er ligt zowaar een klein zelfgemaakt opritje om van de weg op het stoepje voor de winkel te komen. Eenmaal binnen zie ik overal boeken en ergens uit het niets klinkt een stem die mij begroet. De stem komt vanachter een hoge stapel naast de deur. Ik wil verder de winkel in maar daar word ik tegengehouden door een hoge opstap.
De eigenaar van de winkel is intussen tevoorschijn gekomen en vraagt of ik iets bepaalds zoek. Nou, ik heb wel belangstelling voor fotoboeken. Die heeft hij niet, hoewel? Achterin zou nog wat kunnen staan. Kan hij dat dan voor mij pakken? Zelf kan ik er tenslotte niet komen. Tja, dat is wel lastig, want eigenlijk is hij daar niet voor. Ik kijk om mij heen. Nee, er loopt verder geen personeel. Maar als hij de enige is die hier werkt, wie is er dan wel om de klanten te helpen? Dat weet hij ook niet en dus zoekt hij voor mij een mooi fotoboek uit de winkel, voorbij de hoge opstap. “Eigenlijk moet u eens terugkomen met iemand om u te helpen”, zegt hij Dat is een verrassende opmerking. Het is toch zijn winkel en druk is het niet. De twee andere klanten kunnen zich uitstekend redden en hebben hem niet nodig.
Naast mij zie ik een boek dat wel interessant lijkt en pluk het voorzichtig van de plank. Als de hij dat ziet wordt hij plots behulpzaam. Als ik het boek wil terugzetten biedt hij aan om dat even voor mij te doen. Maar hij kijkt er bang bij. Hij is bang dat ik zijn mooie boek laat vallen. Hij helpt mij niet, maar zichzelf door zijn boek te redden van deze klant in een rolstoel. “Het probleem is eenvoudig op te lossen”, probeer ik nog. “Als u een plank naar de opstap legt, dan kan ik verder de winkel in” . Maar helaas, “Nee, dat kan echt niet, al die boeken staan in de weg. En trouwens”, vervolgt hij, “het is ook helemaal niet nodig. De meeste mensen kunnen de winkel in”.
Buitensluiten
Eindelijk een winkelier die eerlijk is. Gericht mensen buitensluiten en hopen dat de rest genoeg geld uitgeeft. Dat is een vorm van de dictatuur van de meerderheid. Een dictatuur die kan ontstaan als de meerderheid geen oog meer heeft voor de minderheid. Een dictatuur die kan ontstaan als je jezelf niet meer ziet als onderdeel van een samenleving.
De maatschappelijke schade van deze dictatuur van de meerderheid is enorm. Daardoor heeft het toeslagenschandaal jaren kunnen voortwoekeren en wordt er met schouderophalen gereageerd op allerlei vormen van uitsluiting. En dan nog de enorme verspilling van talent die door deze uitsluiting niet ingezet kan worden. En toch houdt het zichzelf in stand.
Bestuurders vinden dat ze niet verantwoordelijk zijn en ambtenaren constateren dat alles volgens de regels gaat. En dat kan omdat slechts een minderheid merkt dat het systeem voor hen niet werkt. Het enige dat echt zou werken is dat iedereen jezelf weer als deel van een geheel gaat zien. Een geheel dat compassie heeft voor elkaar. Een geheel dat uitgaat van zorgzaamheid en zo meer wordt dan een optelsom van individuen. Zo verdient een plank voor een drempel zich vanzelf terug in meer dan geld alleen.
