Een goed hulpmiddel is ontzettend belangrijk om zelfstandig te leven als je een beperking hebt. Dagelijks ontvangen wij als Scouters redactie mailtjes met vragen van gebruiker, of het hulpmiddel dat de gemeente verstrekt wel het beste is. En of de eigen bijdrage die betaalt moet worden reëel is. Lastige vragen, omdat er veel verschillende hulpmiddelen met bijbehorende prijzen zijn. Bovendien hangt de eigen bijdrage af van inkomen en voor een zorgpakket wordt betaald. Maar eigenlijk is de hamvraag: waarom mogen mensen het voor hen zo belangrijke hulpmiddel niet gewoon zelf kiezen?
Een hulpmiddel voor je kiezen
De grootste knelpunten bij het aanvragen van een hulpmiddel zijn lange wachttijden, weinig keuzemogelijkheden en slecht of onvoldoende maatwerk, blijkt uit een groot onderzoek eind 2015 uitgevoerd door de NPCF en Ieder(in). Voor de verstrekking van een hulpmiddel zijn mensen afhankelijk van het Wmo-loket van hun gemeente of van de zorgverzekeraar, en van de afspraken die deze instanties hebben gemaakt met de leverancier. Ze krijgen meestal het hulpmiddel dat deze gecontracteerde leverancier voor hen kiest. En bij voorkeur een hulpmiddel dat nog in het depot staat. En dat is natuurlijk niet noodzakelijkerwijs het beste hulpmiddel voor de gebruiker.
Als we door de verschillende vragen over de voorgestelde rolstoelaandrijvingen, deuropeners, rollators, bidetdouches en scootmobielen heen gaan die we als Scouters redactie ontvangen, valt het ons telkens op dat er betere alternatieven zijn: geschikter, goedkoper en met betere gebruikservaringen of beoordelingen. Maar mogen mensen zelf een geschikter hulpmiddel zoeken en bij de gemeente aanvragen?
Zelf je hulpmiddel aanschaffen: wie betaalt bepaalt
Gebruikers zijn ook ontevreden over de vergoeding van het hulpmiddel, blijkt ook uit het onderzoek van de NPCF en Ieder(in). In de vragen die wij krijgen, zien we dat de eigen bijdrage over de economische levensduur van het hulpmiddel vaak gelijk is aan de kosten van het product. Mensen betalen hun hulpmiddel dan dus eigenlijk zelf, en regelmatig ook nog een beetje meer. Dan zouden ze het dus net zo goed zelf kunnen kopen: dan kiezen ze zelf precies wat ze nodig hebben en hoeven nergens op te wachten.
Voor de duurdere hulpmiddelen is financiering vaak nog een probleem; niet iedereen kan een groot bedrag immers in één keer betalen. Dan zijn mensen op de gemeente of zorgverzekeraar aangewezen. En soms is er onderhoud en service nodig en zitten die kosten in de eigen bijdrage begrepen. Belangrijk wel om kritisch naar de opbouw van deze kosten te kijken. Om een voorbeeld te geven dat we laatst voor een scouter uitzochten: automatische deuropeners zijn gemaakt voor commerciële doeleinden en moeten bij intensief gebruik jaarlijks nagekeken worden. Monteer je deze in huis, en gebruik je het de deuropener daarom minder intensief? Dan is er eigenlijk geen onderhoud nodig, vertelde een leverancier ons. Hij beaamde ook dat een storing gewoon door een monteur in de buurt kan worden opgelost. Geen contract nodig dus. Maar voor een elektrische rolstoel ligt dit heel anders: het onderhoud en service is specialistisch werk. En dan is de vraag of particulieren zelf een servicecontract kunnen afsluiten, zoals voor de scootmobiel al op veel plaatsen kan. Is er onderhoud en service nodig en kan je dit als particulier niet zelf inkopen? Dan zijn mensen ook van de gemeente of zorgverzekeraar afhankelijk.
Vraag om het beste hulpmiddel voor jou
Ook als de gemeente of zorgverzekeraar een hulpmiddel verstrekt, mogen gebruikers aangeven wat ze willen hebben. De ervaring van ons en de producenten met wie wij spreken, is dat mondigere gebruikers meer voor elkaar krijgen. Als mensen echt beter uit de voeten kunnen met een specifiek hulpmiddel, is het zeker de moeite waard te proberen dit te krijgen. In ieder geval belangrijk om te weten welk hulpmiddel het beste is en waarom. Hierbij kunnen informatiepunten, familie en vrienden, de ergotherapeut, fysiotherapeut of thuiszorg prima helpen. Natuurlijk kan iedereen ook altijd bij het onafhankelijke zelfhulpplatform Scouters terecht.
Probeer in ieder geval zoveel mogelijk onafhankelijke informatie in te winnen, organisaties die hulpmiddelen verkopen adviseren wat zij hebben of misschien zelfs waar ze het meest aan verdienen. Als duidelijk is wat het beste hulpmiddel is, zijn er verschillende mensen die kunnen helpen met de aanvraag. Soms biedt de producent dit aan, doet een zorgverlener dit of kunnen familie en vrienden helpen. Hopelijk lukt het met een goed gemotiveerde aanvraag het beste hulpmiddel te krijgen. Om optimaal te kunnen participeren.
