We hebben allemaal een bepaald beeld van onszelf. Dit noemen we ons zelfbeeld. Je zou kunnen zeggen een norm over onszelf. Je zelfbeeld is het beeld wat je van jezelf hebt. Dit betekent niet dat dit een afspiegeling is van de realiteit en je ook echt zo bent. Het zelfbeeld is een verzameling van overtuigingen, gedachten en oordelen die je over jezelf hebt. Een optelsom van alles wat je hebt meegemaakt en verzameld hebt over jezelf. Door het hebben of krijgen van een handicap of beperking kan die norm over jezelf een flinke deuk oplopen. Dan kan het moeilijker zijn om op een goede manier hulp te vragen. Niet omdat je je hulpvraag niet kunt formuleren (iets dat in hulpverlenersland vaak wordt geroepen) maar omdat je dat niet durft of denkt dat je het niet (meer) waard bent. Gelukkig staat internet bol van de sites, films, opbeurende tegeltjeswijsheden en rolmodellen om jezelf te empoweren. Empowerment is een bewustwordingsproces, waarbij het gaat om mensen te stimuleren hun eigen kracht (weer) te vinden, en die te activeren. Kijk maar eens op deze twee sites en laat je empoweren empower mij en barts praktijk
Maar ook voor zorgverleners is zelfvertrouwen en empowerment belangrijk. Als je weet wie je bent, weet waar je voor staat en wat je kunt. Dan kun je een betere zorgverlener zijn. Intelligentie is ook van belang, in ieder geval sociale of emotionele intelligentie. Dat geldt voor beide partijen. Het is fijn als zowel zorgvrager als zorgverlener zich in kan leven in de belevingswereld van de ander. Je hebt dan al gauw wederzijds respect. Voor een zorgvrager is het zijn of haar leven of thuissituatie waar de zorgverlener naar binnenwandelt. Die zorgvrager zou gewoon zichzelf mogen zijn, chagrijnig, ochtendhumeur, boos, vrolijk, pietluttig, slordig, chaotisch, noem maar op. En natuurlijk is dat zo. Maar in de praktijk kan het nogal eens anders voelen. Want jij als zorgvrager bent de “werkplek” van die zorgverlener. Zo kunnen er dus allerlei ongeschreven en onuitgesproken normen en verwachtingen ontstaan bij beide partijen. Blijf dus vooral jezelf, bij jezelf en ga hierover in gesprek met elkaar.
Natuurlijk geldt alles wat hierboven staat ook binnen een zorgorganisatie. Maar meestal zijn de normen, waarden en de regels waar zowel zorgvragers als zorgverleners zich aan moeten houden wel schriftelijk vastgelegd. Toch kunnen er dingen gebeuren die jij als zorgvrager niet wil of waar je het niet mee eens bent. In het ongunstigste geval kan dat leiden tot (machts)misbruik, ongelijkwaardigheid en ontevredenheid en het verlies van eigen regie. Dan kun je naar een cliëntvertrouwenspersoon. Meer weten over wat een vertrouwenspersoon voor je kan doen? Bekijk deze film maar eens.
Ook al mankeert er niks aan je verstandelijke vermogens, er zijn verschillende beperkingen die invloed kunnen hebben op je gedrag en emoties. Je emoties kunnen dan zonder dat jij dat wil uit de bocht vliegen. Of wanneer je iets duidelijk wil maken en je wordt niet serieus genomen. Met name bij spannende of stressvolle situaties kan het zijn dat er dan een soort verminderd normbesef ontstaat. Daar kun je niks aan doen. Dat noemen ze een zogenaamde emotionele regulatiestoornis die kan voorkomen bij mensen met MS, NAH, CP of Parkinson. Of elke andere aandoening waarvan de oorsprong zich in de hersenen of zenuwstelsel bevindt. Als je daar als zorgverlener geen verstand van hebt, kun je iemand onterecht afrekenen op gedrag wat bij zijn of haar beperking hoort. Niet nodig en oneerlijk dus! Om als zorgverlener om te kunnen gaan met dit schuiven van normen is kennis en informatie belangrijk. Loop jij hier als zorgvrager tegenaan? Of je collega’s? Deel dan de onderstaande twee links met je omgeving.