Het is enorm belangrijk je veilig te voelen in en om je huis. ‘My home is my castle’ zeggen de Engelsen. Dat begint bij jezelf. En hoewel veiligheid thuis een breed begrip is, is met name het vallen een groot risico. Hier wat tips om vallen te voorkomen:
Je huis is de plek waar je je veilig moet voelen. Dat is jouw domein, waar je helemaal jezelf kunt zijn en je terug kunt trekken. De inrichting van je huis bepaalt niet alleen voor een groot deel hoe veilig je je voelt, maar ook hoe veilig je in werkelijkheid bent.
Bij die inrichting kun je denken aan verlichting, drempels, de (gladde) vloer van de douche, rommel op de trap, bladeren op je terras, enzovoort. Of het beveiligen van je huis. Vaak kun je met een paar simpele aanpassingen je huis en omgeving een stuk veiliger maken.
In de folder Zo blijft u overeind en voorkomt u een val van veiligheid.nl staan checklists bij verschillende onderwerpen om voor jezelf in te vullen. Daarmee kun je bepalen wat je kunt verbeteren. Wacht niet tot het te laat is, maar doe het zo snel mogelijk.
Je kunt een val natuurlijk het beste voorkomen, maar soms gebeurt het toch. Dan is het belangrijk om te weten hoe je zo veilig en zelfstandig mogelijk weer overeind kunt komen. Ook voor omstanders of mantelzorgers is het waardevol om te weten hoe zij op een goede manier kunnen helpen.
Handige tips, technieken en hulpmiddelen kunnen het opstaan na een val veiliger te maken. Dat geldt niet alleen voor degene die gevallen is, maar ook voor degene die helpt bij het opstaan. Deze informatie vind je in de vorm van duidelijke filmpjes en instructiekaarten op onze webpagina Opstaan na een val.
Neem de tijd om alles rustig door te nemen. Bepaalde technieken kun je alvast oefenen. Want als je eenmaal gevallen bent, ben je gestrest en kun je minder helder nadenken. Als je van tevoren weet wat je kunt doen en je hebt het geoefend, dan ben je beter voorbereid.
Er zijn veel handige hulpmiddelen en praktische tips voor als je gevallen bent, of om het risico op vallen te verkleinen.
Heb je een verhoogd risico op vallen, denk er dan over na wat je kunt doen om weer overeind van de grond te komen. Bekijk het filmpje Hoe help ik mezelf als ik thuis ben gevallen? met technieken om alleen van de grond af te komen of met hulp van één helper. Je kunt ook je fysiotherapeut vragen het eens met je te oefenen.
Een van onze Scouters schreef hierover:
“Laat iemand even op de grond zitten en vraag hoe het gaat. Ik wil altijd even bijkomen van de schrik. En dan zelf bedenken hoe ik wil opstaan, bijvoorbeeld door naar een stoel te kruipen op mijn knieën.”
Op de webpagina Oefeningen in de stoel van Samen Beter Thuis staan voorbeelden van oefeningen die je gewoon thuis kunt doen: handige filmpjes met oefeningen voor in de stoel, om je knieën te strekken of te buigen en nog veel meer.
Veel tips komen voort uit ervaringen van mensen die zijn gevallen en ze zijn bedoeld om zelfvertrouwen en veiligheid te vergroten na een val.
We geven tips en laten soorten hulpmiddelen zien waarmee je vallen kunt voorkomen. En ook als je door ziekte of leeftijd niet meer zoveel kunt, zijn het handige hulpjes die je werk uit handen nemen. Dan houd jij energie over voor andere, leuke dingen.
Kijk eens goed om je heen in huis. Waar kun je over vallen of struikelen? Waar kun je moeilijk bij en heb je een trapje nodig? Door wat simpele aanpassingen kun je zelf je huis veiliger maken.
Bedenk ook wat je graag zou willen en wat je leven gemakkelijker maakt. Met een afstandsbediening de tv aandoen kennen we al, maar er kan meer. Bijvoorbeeld de verwarming onderweg in de auto al aanzetten, dan kom je niet thuis in een steenkoud huis.
In de keuken krijgen we steeds meer handige apparaten, die je op afstand kunt bedienen. Alvast koffie zetten voordat je uit bed gaat, wie wil dat nu niet? Zo zijn er veel hulpmiddelen die het leven een stuk aangenamer kunnen maken.
Een trippelstoel is een handige stoel voor wie niet zo goed meer kan lopen. Hij heeft wieltjes waardoor je ermee door huis kunt rijden. Over drempels gaat dat wat lastiger, maar dat kun je oplossen met een drempelhulp.
De trippelstoel kan ook omhoog. Handig voor de thuiszorg bij het steunkousen aantrekken. Dan hoeven zij niet in een slechte houding zitten of staan om jou te helpen. Ook handig voor jou om iets te pakken, waar je vanaf een lage stoel niet bij kunt.
Op onze webpagina Trippelstoel staan voorbeelden. Je kunt een trippelstoel aanvragen bij je zorgverzekeraar.
Domotica is een mooi woord voor allerlei slimme, technische snufjes in en om huis. Het wordt al veel gebruikt in rolstoelwoningen, want als je bijvoorbeeld niet de deur kunt openhouden, dan is het fijn dat die automatisch open gaat, of met een druk op de knop.
Domotica zijn niet nieuw. Het vroegere Huis van de toekomst (1989-1996), een modelwoning met slimme technologie, staat inmiddels in het heden. Het Huis van de toekomst was bedoeld om mensen kennis te laten maken met nieuwe technologieën en ze bewuster over de leefomgeving na te laten denken.
Veel van wat toen nieuw was en zeer modern, is nu heel gewoon, of al weer achterhaald en verbeterd. De techniek staat niet stil, regelmatig komen er nieuwe technische snufjes bij, die het leven voor jou nog wat makkelijker en aangenamer kunnen maken. Waarom zou je ze niet gebruiken?
Heel makkelijk en veilig: verlichting die automatisch aangaat op een door jou gekozen tijdstip, of als je erlangs loopt. In de badkamer, de gang, op de trap of op je nachtkastje. Want met een zwak lichtje kun je ’s nachts veilig door je huis of over de trap lopen als je naar het toilet moet.
Daarnaast hebben veel huizen buitenverlichting die automatisch aan gaat zodra er iemand langskomt. Bezoek kan het pad naar de deur vinden en jijzelf ook, als je in het donker thuiskomt. Als het licht op het sleutelgat valt, hoef je daar niet naar te zoeken.
Een beveiligingscamera ziet wat er rond of in je huis gebeurt. De camera kan ook beelden opnemen, maar dat mag alleen van je eigen bezittingen. De openbare weg of eigendommen van anderen filmen is verboden. De regels staan op de webpagina Camera's bij het eigen huis van de Autoriteit Persoonsgegevens.
Sommige systemen zijn aangesloten op een meldkamer, die de politie automatisch kan alarmeren. Dat kan een nog veiliger gevoel geven.
Met een bewegingssensor kun je een draadloos alarm maken. Voor een buitendeur die ’s nachts opengaat (huisgenoot die gaat dwalen of een inbreker) of een koelkastdeur die te lang open blijft staan. Als je het zelf niet (meer) in de gaten hebt, dan kan een draadloos alarm jou helpen.
Met een slim stopcontact kun je allerlei dingen programmeren. Zoals licht dat aangaat op een bepaald tijdstip, of met één druk op de knop een serie stekkers aan- of uitzetten.
Met een videodeurbel zie je wie er voor je deur staat. In appartementen zijn ze vaak aanwezig, zodat je niet (over alle trappen) naar de deur hoeft te lopen. Of als je niet thuis bent kun je op je smartphone zien wie er voor je deur staat.
Gebruik onze Keuzehulp Handig Helpend Huis voor informatie en voorbeelden van hulpmiddelen.
Voor mensen met een verminderde mobiliteit, of met een mobiliteitshulpmiddel, kunnen drempels een uitdaging zijn. Je kunt beter maar niet over drempels struikelen of vallen en je moet er wel overheen kunnen komen.
Gelukkig bestaan er drempelhulpen, drempelvervangers en meeneemdrempels – voor binnen en buiten. Ze kunnen zelfs op maat worden gemaakt. Hiermee zijn drempels een minder groot probleem en veel minder gevaarlijk. Scouters heeft er een paar uitgezocht die kunnen helpen. Je vindt ze op onze webpagina Drempelhulp.
De website van Drempelhulp geeft veel informatie. Daar zie je welke soorten en mogelijkheden er zijn.
Je kunt een drempelhulp aanvragen via de Wmo bij je gemeente. Maar je kunt er ook een lenen bij een zorgwinkel of er zelf één kopen.
Easysteppers is een alternatief voor een traplift. Of een tussenstap als je nog niet aan een traplift toe bent. Het is een verhoging op de traptreden die de afstand tot de volgende trede verkleint, waardoor je je voet niet zo hoog hoeft op te tillen. Je blijft in beweging en je spierkracht gaat er niet van achteruit.
Zodra je de trap niet meer op of af kunt, word je huis een stuk kleiner. In veel woningen zijn de slaapkamer(s) en badkamer(s) op de bovenverdieping. Verhuizen naar een gelijkvloerse woning is vaak geen optie. Om vallen op de trap te voorkomen kun je in zo’n geval kiezen voor een traplift.
Scouters heeft de Keuzehulp Kies de beste traplift voor jou gemaakt om je te helpen kiezen.
Als je een aanpassing nodig hebt in je woning, dan kun je daar misschien een vergoeding voor krijgen. Afhankelijk van je zorgvraag kun je daarvoor een beroep doen op de Wmo of de Wlz. Lees er meer over op de webpagina Kan ik een vergoeding krijgen als ik een woningaanpassing nodig heb? van de Rijksoverheid.
Een hoog bed is niet alleen fijn om veilig in en uit te stappen, maar ook makkelijker om op te maken. Met een hoog laag bed kun je je bed omhoog of omlaag doen. En je kunt er in de hoogste stand goed onder stofzuigen en dweilen.
Een bedbeugel biedt houvast bij het in en uitstappen. Een bedbeugel zit naast je bed. Op de bedbeugel kun je steunen, maar je kunt je er ook aan optrekken.
Een papegaai of pakpaal zit aan een paal boven of naast het bed. Je ziet ze veel bij ziekenhuisbedden. Aan de papagaai trek je jezelf op. Daarvoor moet je wel je armen kunnen belasten.
Het je moeite met draaien en verplaatsen in bed? Zoek uit wat jou kan helpen met onze Keuzehulp Draaien en verplaatsen in bed.
Op een draaischijf kun je gaan zitten. Daarna kun je de schijf draaien om gemakkelijk in- of uit te stappen. Je kunt een draaischijf ook gebruiken om in de auto in- of uit te stappen. Heel fijn als je niet meer zo mobiel bent.
Een douchestoel heeft vaak rug- en armleuningen, maar die beperken je bewegingsvrijheid. Een douchekruk geeft minder ondersteuning, maar als je nog goed en veilig rechtop kunt zitten dan is dat geen probleem. Een douchetoiletstoel heeft een opening in de zitting. Daar kun je een po onder schuiven en je kunt zittend de onderkant van je lichaam reinigen.
Al deze hulpmiddelen kun je aanvragen via de Wmo, huren via een thuiszorgwinkel of zelf kopen.
Beugels en grepen kunnen vallen voorkomen. Je bevestigt ze stevig aan de muur om vast te pakken en je op te trekken. Dit kan helpen met het overeind komen vanuit een zithouding, om veilig te staan, of te lopen over een obstakel. Overal in het toilet, de doucheruimte of de gang.
Voor het toilet zijn er (opklapbare) toiletbeugels die aan de zijkant zitten of aan de achtermuur. Je ziet ze vaak in invalidentoiletten.
Een beugel of greep kan worden vergoed door de Wmo of de Wlz. Die valt dan onder woningaanpassing. Lees er meer over op de webpagina Kan ik een vergoeding krijgen als ik een woningaanpassing nodig heb? van de Rijksoverheid.
Beugels of grepen kun je ook lenen via thuiszorgwinkels of zelf kopen. Je moet ze wel zelf aan de wand (laten) bevestigen.
Voorkom vallen en neem op tijd maatregelen als je je onzeker gaat voelen of minder stevig op je benen staat door een aandoening. Van bepaalde medicijnen kun je duizelig worden.
Er zijn speciale fietsen voor verschillende soorten problemen.
Met een lage instap hoef je je been niet zo ver op te tillen. Voor mannen kan een fiets zonder stang al een verbetering zijn. De Mobile (driewielfiets voor volwassenen) heeft een lage instap van 14 cm. De instaphoogte van een normale damesfiets ligt tussen 40 en 50 cm.
Een balansfiets kan mensen met evenwichtsstoornissen helpen om veilig te fietsen. Of als je onzeker bent bij op- en afstappen.
Met al die wind in ons land is een fiets met elektrische ondersteuning geen overbodige luxe.
Als je te langzaam fietst dan kun je omvallen en je zit met je lage snelheid andere weggebruikers in de weg. Die jou daardoor willen inhalen, ook als dat eigenlijk niet kan of gevaarlijk is. Met elektrische ondersteuning kun je in een normaal tempo fietsen. Langere fietstochten zijn (weer) mogelijk.
Elektrische fietsen zijn inmiddels algemeen gangbaar en ze worden daarom niet meer vergoed. Je kunt de kosten ook niet aftrekken van de aangifte inkomstenbelasting.
Door het extra wiel van de fiets is de driewielfiets stabieler. Je valt niet om en kunt rustig op de stilstaande fiets op- en afstappen. Meestal kun je met de voeten op de grond. Je kunt kiezen uit twee wielen voor of twee wielen achter en ze zijn ook verkrijgbaar met lage instap.
Naast driewielfietsen zijn er ook vierwielfietsen, die zijn nog stabieler.
Bekijk onze Keuzehulp driewielfiets voor de mogelijkheden en voorbeelden.
Toch samen erop uit als een van de partners niet meer zelfstandig kan fietsen. Zo blijf je in beweging en het is nog gezellig ook. En het is goed voor je conditie. Bekijk onze Keuzehulp tandem en duofiets voor de mogelijkheden en voorbeelden.
Het woord zegt het al: op een ligfiets lig je. Geschikt voor lange tochten of de natuur in. Je kunt er grote afstanden mee afleggen. Elektrische ondersteuning is vaak mogelijk. Er zijn ook driewielligfietsen.
Een ligfiets is minder geschikt in druk (stads-)verkeer, want je ligt wel laag bij de grond en een grote vrachtwagen achter je kan je een onveilig gevoel geven. Je hebt niet veel overzicht op het verkeer, omdat je zo laag bij de grond ligt.
Voor speciale fietsen voor mensen met een beperking is vergoeding mogelijk. Kijk voor meer informatie op de webpagina Aangepaste fiets van het ministerie van VWS.
Een rollator geeft steun bij het lopen en je kunt er even op gaan zitten als je moe bent.
Er zijn veel soorten, zelfs voor bepaalde lichamelijke problemen, zoals de ziekte van Parkinson. De ouderwetse standaardrollator is er nog wel, maar als je om je heen kijkt zie je mooie exemplaren. Met een design rollator wil je wel gezien worden!
Bedenk bij de aanschaf van een rollator waar je hem voor wilt gebruiken. Buiten, voor uitjes, of vooral voor binnen? Dat maakt uit voor de keuze voor de juiste rollator voor jou.
Op onze webpagina Rollator zie je voorbeelden van rollators.
Een rollator wordt niet vergoed vanuit de basisverzekering. Je kunt de kosten ook niet aftrekken van de aangifte inkomstenbelasting. Soms kan (gedeeltelijke) vergoeding wel uit de aanvullende verzekering, dat is afhankelijk van je polis en de voorwaarden. Zie webpagina Vergoeding rollator van ZorgverzekeringWijzer.
De loopfiets kan een goed hulpmiddel zijn als je last hebt van knieën of heupen, of als je je been niet goed kunt optillen. Op deze fiets zitten geen pedalen, je verplaatst je door met je voeten te lopen terwijl je op het zadel zit.
Je blijft op de loopfiets in beweging en kunt grotere afstanden afleggen. Daardoor verbetert je conditie. De loopfietsen zijn ook verkrijgbaar met elektrische ondersteuning. En er zijn driewielloopfietsen.
Bekijk onze Keuzehulp loopfiets voor de mogelijkheden en voorbeelden.
Scootmobielen zijn er in soorten en maten: vaste scootmobielen, opvouwbare scootmobielen en scootmobielen voor binnen en buiten. Met drie, vier of vijf wielen.
Hoe meer wielen de scootmobiel heeft, hoe stabieler hij is en hoe minder makkelijk hij omvalt. Met drie wielen is je scootmobiel wendbaarder, dan kun je kortere draaicirkels maken. Dat is handig in de supermarkt. Met meer wielen kun je beter stoepjes op en af rijden, dan val je minder snel om.
Voor boodschappen doen is een scootmobiel minder geschikt. In het kleine mandje voorop kunnen niet veel producten. Je kunt wel een boodschappentas op de treeplank tussen je benen zetten. Dan weet je meteen of je niet te veel hebt.
Ondertussen de producten scannen is lastig, want je scootmobiel heeft daar geen houder voor. Je moet de scanner vasthouden, producten pakken, scannen en in de tas doen en ook nog gas geven en sturen. Wij mensen zijn geen inktvissen, wij hebben maar twee armen en handen in plaats van acht.
Bekijk onze Keuzehulp Scootmobiel voor de mogelijkheden en voorbeelden.
Heb je minder kracht in je spieren en kun je moeilijk je voet optillen? Dan kan een Enkel Voet Orthese jou misschien helpen. Met FES kun je met een verlamde voet fietsen, waarmee je overbelasting in armen en schouders voorkomt.
Welke mogelijkheden er zijn en welke voor- en nadelen ze hebben zie je in onze Keuzehulp Enkel Voetorthesen en Functionele Elektro Stimulatie.
Sommige hulpmiddelen kun je aanvragen via de Wmo van je gemeente. Je kunt ze ook huren of kopen. Dan ben je vrij om te kiezen wat je wilt, bij de Wmo krijg je een eenvoudig exemplaar en kun je niet kiezen.
Voor zorgmedewerkers is er een handige gratis e-learningmodule Na een val over hoe je iemand na een val op ergonomische wijze overeind krijgt. Die module is voor iedereen toegankelijk, dus ook voor mantelzorgers en anderen.
In een half uur leer je waar je op moet letten bij het begeleiden van iemand die gevallen is, of hoe je zelf mee kunt werken. Je hoeft niets voor te bereiden, je leert het beste en snelste door goed na te denken.